• 1

    Վահան Թէքէեան
  • 2

    Յովհաննէս Պլուզ Երզնկացի

Sunday, June 7, 2020

Armenian Western Phonetic Keyboard Layout

Author: Nareg Najarian 
OS supported: Windows 2000 and higher (XP, Vista, 7, 8, 10).
Note: Both 32 and 64 bit systems are supported. 
Made with: Microsoft Keyboard Layout Creator (MSKLC) 1.4 

Content:

Did you ever want to write in the “Armenian Western Phonetic” keyboard layout instead of “Armenian Western Legacy” or some other Armenian keyboard layout? Now you can! Click to Download the file, and after installing it you will enjoy typing in a layout where the aspects of transliteration and transcription of the Western Armenian language have been taken into consideration. Thus, 26 Armenian letters have been directly mapped to the English characters. Moreover, digits from 0 to 9 have been utilized as a fourth row, ensuring an optimized dispersion of characters for better typing practice. The latter has been realized based on the resemblance each character represents towards the given digit. The two remaining outliers have been assigned to the square brackets, thus completing the set of the Armenian Alphabet. Concerning the punctuation, the same principles of equivalence and resemblance were used to make a match. Overall, every effort was made in order to minimize the differences from the English keyboard layout. The characters forcibly replaced by the Armenian counterparts were compensated by the AltGr key, such that pressing the AltGr key (Right Alt Key, or Ctrl+Alt), will give you access to digits and other symbols, avoiding the necessity to switch back and forth between layouts.

Below we present you the “Armenian Western Phonetic” keyboard layout with its unshifted, shifted, AltGr, AltGr+Shift states. The “English (US)” keyboard layout is also displayed for your reference.



Armenian Western Phonetic
Unshifted (Lowercase)
Shifted (Uppercase)

AltGr (Right Alt Key, or Ctrl+Alt)

AltGr+Shift








English (US)
Unshifted (Lowercase)


Shifted (Uppercase)


Download

Phonetic Keyboard layouts for Windows XP/Vista/7/8/10 (32/64 bit):
Keyboard Layout
Download
Size
Armenian Western Phonetic
550 KB

Installation

  1. Download ZIP file to your machine.
  2. Extract all its files into any folder and run setup.exe file to install.
  3. Open your ‘Language settings’, from the ‘Preferred languages’ section, click ‘Add a preferred language’ button and select ‘Armenian’, click next then install. (You can skip this step if you already have Armenian installed).
  4. From the ‘Preferred languages’ section, select ‘Armenian’, click ‘Options’, from the ‘Keyboards section’ click ‘Add a keyboard’ and select ‘Western Armenian Phonetic’.
  5. Restart your system if required.

Uninstallation

  1. Disable the Western Armenian Phonetic Keyboard Layout from ‘Language settings’ by selecting it and pressing 'Remove' Button.
  2. From ‘Settings’ go to ‘Apps & features’, in the search list find ‘Western Armenian Phonetic’, and click Uninstall.
  3. Now you can delete the downloaded file from directory you have saved it while downloading.

Freeware License

By installing, copying, or otherwise using the Software, you agree to be bound by the terms of this Agreement. If you do not agree to the terms of this Agreement, do not install or use the Software.

This Software is provided "AS IS" and without warranty, express or implied.

This Software is being distributed as Freeware. It may be freely used, copied and distributed as long as it is not sold, and all original files are included, including this license. You are NOT allowed to make a charge for distributing this Software (either for profit or merely to recover your media and distribution costs) whether as a stand-alone product, or as part of a compilation or anthology, without explicit prior written permission.

Contact

For questions and suggestions, contact me at najariannareg@gmail.com





Sunday, May 31, 2020

ԴԻՄԱՆԿԱՐԻ ԱՌՋԵՒ

Gustave Courbet "Le Désespéré" (Self-Portrait)


Երեկ երբ Facebook մտայ, դիմանկարներու առջեւ յայտնուեցայ։ Հայաստանի առաջին հանրապետութեան հիմնադրման եւ հայկական պետականութեան վերականգնման առթիւ շատեր տեղադրեր էին հայ մեծերու դիմանկարները, յիշատակուած որպէս հիմնադիրներ ու հերոսներ։ Անոնց շարքին կային այնքան մեծանուն արեւմտահայ դէմքեր, որոնք հակառակ ցեղասպանութեան, երթալով արեւելահայաստան, կազմակերպեցին մեծաթիւ արեւմտահայ ուժերը, ճակատամարտեցան եւ թուրքին աչքին առջեւ կանգնեցուցին հայրենիք։ Բայց իրենց աչքը մնաց սահմանին այն կողմը, հայեացքը ուղղուած դէպի Երկիր։ Գացին եւ կերտեցին Հայաստան, բայց կարծես չհասան իրենց Հայաստանին։ Միւս կողմէ, տարագիր հայը, դեռ վէրքերը բաց, երբ իր Երկրէն տակաւին արիւն կը ծորէր, ջանք չխնայեց հնարաւոր ամէն օգնութեամբ օժանդակելու նորաստեղծ Հայաստանին։ Բայց իր աչքն ալ մնաց իր կտրած ճամբուն վրայ, հայեացքը գամուած դէպի հեռու հորիզոնները։ Ուզեց վերադառնալ, ուխտեց վերադառնալ, պայքարեցաւ, բայց չկրցաւ։ Երկրի սահմանները ընդմիշտ պինդ փակուեցան։ Այնուհետեւ, թափառեցաւ ամբողջ աշխարհը Երկրի կարօտը սրտին։ Անգամ երբ Հայաստանի դռները բացուեցան իր առջեւ, գնաց եւ հաստատուեցաւ Հայաստան, բայց կարծես չհասաւ իր Հայաստանին։ Երկրէն դուրս ղրկուելէ ետք, քաղաքէ քաղաք պտտեցաւ, բայց ուր որ ալ գնաց ապրեցաւ հիւրի պէս, 
«ո՛չ հասաւ, ո՛չ ալ ետ դարձաւ, 
  անհասցէ փակ ծրարի պէս»։

Եւ ահա կանգնած ենք «ԴԻՄԱՆԿԱՐԻ ԱՌՋԵՒ» ուր պատկերուած է անհայրենիք աշխարհաքաղաքացին։ Ի՞նչ կարելի է ընել, որպէս Սփիւռք։ Ակնյայտ է պատասխանը։ իւր խեղդուած ձայնը լսելի դարձնել, ամբաստանող գիրքեր հրատարակել, սպառնական խօսքեր հնչեցնել, եկեղեցիներու խորաններէն երկնային բարկութիւն եւ աստուածային պատիժ կանչել չարագործներուն գլխուն, համաշխարհային մամուլը սարսափեցուցիչ նկարագրութիւններով եւ վկայութիւններով յեղեղել․․․ Եւ վերջապէս, իւր ոտնահարուած իրաւունքները պահանջել ու բողոքի ցոյցեր կազմակերպել։ իսկ ի՞նչ եղաւ այս բոլորին արդիւնքը՝ ազգերու եւ պետութիւններու հեգնանքը որ Ճանաչում կը կոչուի։ Այսուհանդերձ, ազգերու եւ պետութիւններու դիմաց միայնակ մնացած արեւմտահայ աշխարհաքաղաքացին շարունակեց իր ցոյցերը, Մայիս 28-ով հպարտացաւ ու աննպատակ՝ Մեծ Հայաստանի գաղափարը թարմացուց հոգեպէս։ Իսկ ի՞նչ շահեցաւ այդ ցոյցերով, 
«շահեցաւ լոկ ծաղր ու ծանակ՝ 
  միայնակ ցուցարարի պէս»։

Բայց չյուսահատեցաւ։ Ազգերու եւ պետութիւններու աչքին բարձրանալու համար արժէքաւոր մարդիկ տուաւ աշխարհին ու մարդկութեան՝ գիտնականներ, ճարտարագէտներ, բժիշկներ, արուեստագէտներ․․․ Ապա ելաւ այդ մարդոց ծանուցելու երբ այդ մարդիկ արդեն չկային, եւ ցուցադրելու աշխարհին թէ ինք ինչպէս զարգացուցած է օտարին երկիրը, տնտեսութիւնն ու գիտութիւնը։ Իր բոլոր միջոցներն ու աղբիւրները վատնեց օտարի հողին վրայ, որոնք եղան անօգտակար, 
«ինչպէս որ բաց ծովի վրայ, 
  տեղացող անձրեւը վարար»։


Այդ ընթացքին, Հայաստանի արեւմտահայութիւնը արեւելահայացաւ, իսկ գաղութներն ու համայնքները մէկ զմէկի յաջորդելով հիւծուեցան։ Արեւմտահայութենէն մնացած մասունքներն ալ փշուրներ դարձան։ 1918 թուականին, Հայաստանի պետութեան մէջ արեւմտահայ պաշտօնեաներ, բացառիկ գործիչներ եւ ղեկավարներ կային, բանակին մէջ արեւմտահայ ջոկատներ, թրծուած գունդեր եւ հրամանատարներ կային, իսկ հիմա մէկ հատիկ երեսփոխան կամ նախարար չկայ, անգամ սփիւռքի նախարարը արեւմտահայ չէր, հիմա այդ նախարարութիւնն ալ չկայ։ Արեւմտահայերէնը պաշտօնական լեզու չդարձաւ համազօր արեւելահայերէնին, ու իր խօսողները կորսնցնելով վտանգուեցաւ։ Արեւմտահայութիւնը երկիր չունեցաւ, հայրենիք չունեցաւ, անկախութիւն չունեցաւ։ Արեւմտահայ ժողովուրդին
«կեանքը ապարդիւն անցաւ, 
  անօգո՛ւտ իզո՜ւր տեղ կորաւ»։


Մայիս 28-ի անկախութեան շունչին ներքոյ, շատեր յիշեցին Պարոյր Սեւակի «ՍԱՐԴԱՐԱՊԱՏ» բանաստեղծութեան տողերը, եւ թո՛ղ իրենք նշեն Արեւելահայաստանի առաջին հանրապետութեան հիմնադրման եւ 9 դարերու կորսուած արեւելահայ պետականութեան վերականգնման առիթը։ Իսկ ես հարց կու տամ, միթէ արեւմտահայութիւնը գիտակցութիւն ձեռք պիտի բերէ՞ ու իր քոմայի վիճակէն դուրս պիտի գա՞յ, որպէսզի ինքն ալ իր 7 դարերու կորսնցուցած պետականութիւնը վերականգնէ։ Եւ եթէ պատասխանը ո՛չ է, ապա երբ տասնամեակներ անց, արեւմտահայութիւնը ամբողջովին փոշիանայ ու արեւմտահայերէնը վերջապէս հոգեվարքի մտնէ, եւ ես ըլլամ վերջին արեւմտահայախօսը, միակը այն թանգարան դրուելիք, արեւմտահայութեան ցաւալի «ԴԻՄԱՆԿԱՐԻ ԱՌՋԵՒ» կանգնած, Պարոյր Սեւակի նոյն վերնագրով ութնեակը շուրթերուս վրայ քարացնելով պիտի կրկնեմ՝


«Քու կեանքդ ապարդիւն անցաւ,

  Անօգո՛ւտ իզո՜ւր տեղ կորար,

  Ինչպէս որ բաց ծովի վրայ

  Տեղացող անձրեւը վարար։

  Շահեցար լոկ ծաղր ու ծանակ՝

  Միայնակ ցուցարարի պէս․

  Ո՛չ հասար, ո՛չ ալ ետ դարձար՝

  Անհասցէ փակ ծրարի պէս․․․»




Շնորհաւոր Մայիս 28



Հայն ու Հայորդին

Peter Paul Rubens "Saturn Devouring His Son"


Հայորդի մը պատին կը խօսի, պատը չի հասկնար։ Քարին կը խօսի, քարը չի հասկնար։ Հայուն կը խօսի, հայն ալ չի հասկնար։ Հայորդիին կը խօսի,
Միթէ ան կը հասկնայ...

Չորս օր շարունակ ուշադրութեամբ հետեւեցայ Հայոց Ցեղասպանութեան 105-րդ տարելիցին ուղղուած իրադարձութիւններուն։ Անհամբեր էի տեսնելու թէ ի՞նչ «նոր» հնար պիտի գտնէ մեր ազգը «հին»ը շարունակելու համար, թէ ի՞նչ պիտի ըլլայ այս տարուան «նորագոյն» մոտան «հինցած»ը արդիականացնելու համար։ Արդիւնքը չզարմացուց։ Ամէն մարդ իր ազգային պարտքը կատարեց՝ յիշեց ու պահանջեց։ Շատեր յուզուեցան, ուրիշներ ալ աւելի յուզուեցան։ Շատեր իրենց անցեալ տարուայ նկարները հրապարակեցին, ուրիշներ երեք հատ նկար հրապարակեցին։ Շատեր ոգեկոչուեցան, թուրքերուն եւ ամբողջ աշխարին լաւ դաս մը տուին։ Instagram-ի վրայ challenge ըրին, յիշեցին իրենց արմատները, գտան իրենց պապենական տունը, եւ հաստատեցին որ պիտի անպայման վերադառնան «վաղ թէ ուշ»։ Օ՜հ դեռ ուրիշներ իրենց կեանքին ամէնամեծ պահը ապրեցան, երբ որ «նոր» համացանցային ծրագիրով անմոռուկ մը զետեղեցին, online երթ կատարեցին դէպի Ծիծեռնակաբերդ, եւ իրենց անուն մականունը այդ պատերուն վրայ գրեցին։

Այդպէս սորվեցուցած էր հայը հայորդիին։ «Նոր» աւանդութիւններ եկան «հին»երուն կենակցելու կամ փոխարինելու։ Բայց խորքը մնաց նոյնը՝ չմոռնալ, չկրկնել, յիշել ու պահանջել։

-Ի՞նչ պահանջել, հարցուց հայորդի մը։

-Պահանջել մեր իրաւունքները, մեր երկիրը, հատուցում, արդարութիւն, ՃԱՆԱՉՈ՜ՒՄ... գոչեց հայը։

-Ի՞նչը ճանչնալ, կրկին հարցուց հայորդին։

-Ճանչնալ Հայոց Ցեղասպանութիւնը։ Ճանչցնել ամբողջ աշխարհին որ թուրքերը արեւմտահայերուն կոտորեցին ու հայրենազրկեցին ամենաբարբարոս ձեւերով։ Գլխատեցին մեր մտաւորականները։ Ոչնչացուցին մեր մշակոյթը՝ երաժշտութիւնը, ճարտարապետութիւնը, բարբառները, գրականութիւնը, պատասխանեց հայը։

-Իսկ Ճանաչումէ՞ն ետք։

-ՃԱՆԱՉՈՒՄ, ՃԱՆԱՉՈ՜ԻՄ... Գերմանիան ալ ճանչցաւ, Ամերիկան ալ ճանչցաւ, վաղը Անգլիան ալ պիտի ճանչնայ, Իսրայէլն ալ պիտի ճանչնայ, ամբողջ ամբո՜ղջ աշխարհը պիտի ճանչնայ։

-Իսկ այդ Ճանաչումը ինչպէ՞ս կ'օգնէ արեւմտահայութեան այսօրուայ խնդիրներուն լուծմանը՝ չքաւորութեան, թափառականութեան, անուսութեան, դպրոցներու փակման, համալսարաններու բացակայութեան, օտարացման, արեւմտահայերէնի կիսագրագիտութեան...

-Հը՞։

-105 տարիներ անց, միթէ՞ ոեւէ մէկը կը հալածէ կոր մեզի, կը ջարդէ կոր մեզի, կը կտրէ՞ կոր արեւմտահայերէն խօսողներուն լեզուները, կը գլխատէ՞ կոր մեր մտաւորականները, կ'ոչնչացնէ՞ կոր մեր մշակոյթը, կայրէ՞ կոր մեր դպրոցները։

-Ո'չ

-Ապա ո՞ւր կը կորսուին կոր արեւմտահայերը։ Ինչպէ՞ս է որ արեւմտահայերէնը UNESCO-ով կը հայտնուի կոր վտանգուած լեզուներուն ցուցակին վրայ, եւ Wikipedia-ն արեւմտահայախօսներուն թիւը կը գնահատէ կոր մէկ միլիոնէն նուազ։ Ինչպէ՞ս է որ արեւմտահայութեան թիւը աւելնալու փոխարէն օրէ օր կը պակսի կոր, արեւմտահայ համայնքները յաջորդաբար կը փոշիանան կոր երբ մեզ կոտորող չկայ։ ՈՃՐԱԳՈ՛ՐԾ թուրք, ԱԶԳԱՍՊԱ՛Ն թուրք։ Ո՞ւր են մեր մտաւորականները այս խաղաղ պայմաններուն մէջ։ Ինչո՞ւ մեր ժողովուրդը չի տար կոր նոր գրողներ ու բանաստեղծներ երբ իրենց գլխատող չկայ ։ Արդեօք իրենց չգրած գիրքերը արդէն թուրքերուն հուրէն անցան ու մոխրացա՞ն։ ԲԱՐԲԱՐՈ՛Ս թուրք։ Ո՞ւր է մեր մշակոյթը, ինչո՞ւ նոր երգ երաժշտութիւն չի գրուիր կոր։ Ո՞ւր են մեր երգահանները արդեօք այս ազատութիւնը տեսնելով բոլորը Կոմիտասին նման խելագարուեցա՞ն։ ՀԱՆՑԱԳՈ՛ՐԾ թուրք։

-Հը՞։

-Բացատրեմ՝ մէջբերում Wikipedia-էն:

"As mostly a diasporic language, and as a language that is not an official language of any stateWestern Armenian faces extinction as its native speakers lose fluency in Western Armenian amid pressures to assimilate into their host countries. Estimates place the number of fluent speakers of Western Armenian outside Armenia and Georgia at less than one million."

1) Արեւմտահայերէնը աշխարհի ոչ մէկ պետութեան պաշտօնական լեզու կը հանդիսանայ, ներառեալ Հայաստանի հանրապետութեան։
2) Արեւմտահայերէնը ոչնչացման եզրին է։
3) Արեւմտահայախօսներուն թիւը մէկ միլիոնէն նուազ է։

Բայց Հայաստանը մեր Հայրենիքն է՜։ Երեւանը համայն հայութեան սիրտն է, Էջմիածինը հոգին, Ծիծեռնակաբերդն ալ մեր ուխտատեղին։ Հայրենիք, որուն կերտման համար այնքան արիւն եւ քրտինք թափած է արեւմտահայութիւնը։ Վիրաւոր ու տեղահանուած, մեկ ճակատամարտէն միւսը նետուած է որպէսզի Ռուսահայաստանէն ազատ-անկախ հայրենիք շինէ։ 1918-1921 թուականներու տուեալներով նորաստեղծ փոքրիկ Հայաստանի Հանրապետութեան բնակչութեան 1/5-րդը՝ մէկ միլիոնէն 200,000-ը արեւմտահայեր էին։ Ո՞ւր է հիմա այդ ժողովուրդը... արեւելահայացած է։ Աւելին, ներգաղթի ժամանակ 1946-1947 թուականներու տուեալներով, համաշխարհային երկրորդ պատերազմէն արիւնաքամ դարձած Հայաստանը կործանումէ փրկելու համար, 150.000 արեւմտահայ հաշուող արեան նոր պարկ մը ժամանած է Հայրենիք։ Կրկին կը հարցնեմ, ո՞ւր է հիմա այդ ժողովուրդը... Արեւելահայացած է, եւ արդեն ինքն ալ նոր եկող արեւմտահայերուն «սփիւռքահայ» կ'անուանէ։ Եւ ահա՛ իւրաքանչիւր տասնամեակի, մեծ ու փոքր ալիքներով ժամանած այդ արեւմտահայութիւնը շուրջ 500.000 ժողովուրդ հաշուող, Հայաստանի տաք արեւուն տակ ալքոհոլի նման ցնդած է, եւ կամ Հայաստանի սառ ջուրին մէջ շաքարաւազի նման լուծուած է։

-ՃԱՆԱՉՈՒՄ, ՃԱՆԱՉՈ՜ՒՄ

-Օ՜հ չքնաղ հայրենիք։ Հայրենիք, ուր արեւմտահայը աւելի արագ կը ցուլուի քան որեւէ ուրիշ երկրի մէջ։ Հայրենիք, ուր արեւմտահայը սոսկ «սփիւռքահայ» է, եւ ինչպէս մեր «հայ»երէն մէկը նշեց առիթով մը՝ Սփիւռքը Հայաստանի քարիւղն է։ Կը մնար ըսէր Սփիւռքը Հայաստանի կթան կովն է։ Սխալ ըսած չէր ըլլար, որովհետեւ այո՛ Սփիւռքը կարմիր կովի նման իր կաթը աջ ու ձախ կը թափէ, ատոր համար ալ լոկ ծաղր ու ծանակի արժանացած է։ Հայրենիք, ուր կը հաւաքուին մեր հայագէտները, թրքագէտները, մարդաբաններն ու արեւելագետները, եւ ծածկալեզուական (ժառկոնային) արեւելահայերէնով հարցազրոյց կու տան եւ դիմատետրի վրայ գրառումներ կ՚ընեն։ Անշո՛ւշտ կու տան, հոսանք չունեցողը ուրիշին ջուրերուն մէջ կը լողայ։ Հայրենիք, ուրկէ «դուխով» օտար բառը կ՛ելլէ եւ Լիբանանի ցոյցերուն ժամանակ, արեւմտահայ մոլորածներուն ցուցանակներուն վրայ կը յայտնուի։ Հարկա՛ւ կը յայտնուի, հովիւ չունեցող ոչխարը ուրիշին հօտին մէջ կ՛արածի։

Օ՜հ անուշ հայրենիք։ Հայրենիք, ուր արեւմտահայերէնը պաշտօնական լեզու չէ։

-Հայը հայ է, հայերէնն ալ հայերէն, ի՞նչ տարբերութիւն։

-Ճիշդ ես, ի՞նչ տարբերութիւն մեծապատիւ Tourist, ով երկու շաբաթով այցելած է Հայաստանն ու շատ սիրած է, բայց երբեք հոն չէ ապրած։ Շատեր եկան որպէս հայ, եւ միայն հաստատուելէ յետոյ հասկցան որ ընդամէնը «սփիւռքահայ» են, եւ որ իրենց խօսածը բարբառ մըն է եղեր, եւ որ իրենք հայերէն պետք է սորվին եղեր։ Բայց ինչ հոգ, դուն իրենցմէ արագ սորվեցար այդ Prestige դարձած արեւելահայերէնը, եւ վերադառնալով աջ ու ձախ ցուցադրեցիր քու նոր ձեռք բերած տգիտութիւնդ։ Լիբանանի մէջ մատի վրայ կը հաշւուին հայաստանցիները, բայց Օ՜հ այնքան շատցան մեծապատիւ Tourist-ները որ իրենց համար Վանայ-Ձայն ռատիոկայանէն արեւելահայերէն հաղորդում ստեղծուեցաւ։ Մինչդեռ, Երեւանի մէջ ներկայիս 15.000-էն 20.000 արեւմտահայութիւն կայ, բայց ոչ մեկ ռատիոհաղորդում, ոչ մէկ հեռուստահաղորդում, ոչ մեկ արեւմտահայերէն թեքումով դպրոց կամ անգամ արեւմտահայերէնի ուսուցման ծրագիր։ Նորէն կը հարցնեմ, ո՞ւր է վերոյիշեալ կէս միլիոն ժողովուրդը, հոն ալ պիտի երթայ այսօրուայ 20.000-ը։ Մէկ ու կէս միլիոնը տարաւ թուրքը, կէս միլիոնն ալ տարաւ հայրենիքը ու պիտի տանի նաեւ 20.000-ը։

-ՅԻՇԵ՜Լ եւ ՊԱՀԱՆՋԵ՜Լ

-Շաքարով ջուրը միեւնոյնն է ջուր է եւ ոչ թէ շաքար։ Գացէ՜ք, քաղցրացուցէք այդ ջուրերը։ Գնեցէք ասդիէն անդիէն պատահական հողեր ու տուներ հայրենիքի մէջ, բայց միշտ մոռցէք համադրել, կազմակերպել ու նախագծել, որպէսզի հայրենիքէն ձեր իրաւունք բաժինը վերցնելով արեւմտահայութեան համար տուն մը շինեք հոն: Ոտքի ելէ՛ք եւ մէկ բռունցք դարձէք, Radiothon, Telethon եւ այլ հիմնադրամներով տասնեակ միլիոնաւոր տոլարներ հաւաքեցէք, եւ Հայաստանի ու Արցախի երկինքներէն մանանայ տեղացնելով դուք ձեզի հայրենասէր զգացէք։ Գացէ՜ք արեւմտահայ վսեմաշուք մեծահարուստներ, եւ նուիրատուութիւններ կատարեցէք Հայաստանի Ամերիկեան Համալսարանին, բայց միշտ մոռցէք արեւմտահայերէն լեզուի դասընթացներ տրամադրելու մեր երիտասարդ ուսանողութեան։ Հոգ չէ, թող երթան իրենք իրենց մայրենի լեզուն արեւելահայերէնով կամ անգլերէնով սորվին։ Գացէ՜ք Արցախի մէջ նոր թաղամասեր կառուցեցէք, եւ ձեր անունները յաւերժացուցէք այդ պատերուն վրայ։ Անսահման հոգեկան գոհունակութիւն ապրեցէք շողոքորթ դէմքերու ժպիտները տեսնելով, եւ վերադարձէք ձեր համայնքներ որպէս ազգային բարերարներ։ Հոգ չէ, թող փակեն իրենց դռները ազգային դպրոցները, Մելգոնեանը, արեւմտահայ կրթութեան հաստատութիւնները, եւ բնաւ իրենց համարժէքը մի կառուցէք Հայաստանի մէջ։ Գացէ՜ք եւ ուրիշին ջրաղացին ջուր լեցուցէք։ Գացէ՜ք ժողովուրդ, ստացէք քաղաքացիութիւնն այն հայրենիքին, ուր արեւմտահայութիւնը ոչ մէկ քաղաք ունի, ոչ մէկ գիւղ ունի, ոչ մէկ դպրոց ունի, ոչ մէկ ներկայացուցիչ ունի։ Ուր արեւմտահայը սոսկ «սփիւռքահայ» է։

Օ՜հ քնքուշ հայրենիք։ Հայրենիք ուր արեւմտահայերէնը պաշտօնական լեզու չէ։

-Ի ՞նչ կարիք կայ այդ բոլորին։ Մենք Պուրճ-Համուտ ունինք, Ֆանարի թաղամասը ունինք, Այնճար ունինք, հոն խաչի տօնին կ՚ելլենք հարիսա կ՚ուտենք, Քեսապ ունինք, հոն կ՚երթանք պաթաթա պալոն կ՚ուտենք։ Նոր տարուայ ժամանակ, մեր սկաուտները օրացոյց կը ծախեն, իսկ պահքի ժամանակ տիկնացի կնիկները իրար միջինքի կը հրաւիրեն, ամառն ալ հայրենակցական միութիւնները ճաշկերոյթ կը կազմակերպեն։ Կը կարծես կոր պարա՞պ մնացեր ենք։ Կուսակցութիւնը Սեւրի դաշնագիրն ու Ուիլսոնեան Հայաստանը կը պահանջէ կոր, կաթողիկոսն ալ Սիսի նստավայրն ու Կիլիկիան կը պահանջէ կոր։ Մեծ պետութիւնները իրար ետեւէ կը ճանչնան կոր Հայոց Ցեղասպանութիւնը։ Շուտով պիտի առնենք, պիտի երթա՜նք։ Ծովէ-Ծով Հայաստա՜ն։ ՃԱՆԱՉՈՒՄ, ՃԱՆԱՉՈ՛ՒՄ․․․ ՅԻՇԵ՛Լ ու ՊԱՀԱՆՋԵ՛Լ, ՊԱՀԱՆՋԵ՛Լ, ՃԱՆԱՉՈ՛ՒՄ։

-Ճիշդ ես, այդ է մեր ամբողջ արեւմտահայ ժողովուրդին 105 տարուայ ժառանգութիւնը՝ երկու շրջան եւ երկու գիւղ։ Երբ մենք 30 տարուայ անկախ հայրենիքին վրայ, չենք կրցած արեւմտահայ մայրաքաղաք մը հիմնել, օփերա կառուցել, համալսարան շինել, արեւմտահայերէնը պաշտօնական լեզու դարձնել, ինչպէ՞ս 1923 թուականէն ի վեր մեռած, Ծովէ-Ծով Հայաստանի ծրագիր կը հետապնդենք։ Երբ մենք այսքան տկար ինկած ենք անգամ ներազգային՝ հայկական գետնի վրայ, ինչպէ՞ս միջազգային հարթակներու վրայ պահանջներ կը դնենք։

-Հոգ չէ, երբ ժամանակը գայ ամէն բան կ՛ըլլայ։ ՊԱՀԱՆՋԵ՛Լ, ՊԱՀԱՆՋԵ՛Լ

-Բայց ինչպէս վերը նշեցինք, Արեւմտահայախօսներուն թիւը մէկ միլիոնէն նուազ է եւ Արեւմտահայերէնը ոչնչացման եզրին է։ Սա ի՞նչ կը նշանակէ, երբ «արդարապաշտ» եւ «մարդասէր» աշխարհը մէկ կողմէն կը ճանչնայ հայոց ցեղասպանութիւնը, իսկ միւս կողմէն ալ կը ճանչնայ արեւմտահայերէնի ու արեւմտահայութեան վերացումը։ Կը նշանակէ, որ մէկ ձեռքով մեզ կը շոյեն, իսկ միւսով մեր գերեզմանը կը փորեն։ Արդեօք քու գերագոյն նպատակդ աշխարհին ճանչցնելն է որ մեզի կոտորեցին ու հայրենազրկեցին ամենաբարբարոս ձեւերով, եւ վերանա՞լն է աշխարհի երեսէն։

-Հապա ի՞նչ կ'առաջարկես ընել, յանձնուի՞լ, մոռնա՞լ։ Չէ՜, դեռ երիտասարդ ես հայորդի, պատմութիւնը լաւ չես գիտեր. պէտք է ՅԻՇԵ՜Լ ու ՊԱՀԱՆՋԵ՜Լ։


Պատը չհասկցաւ։ Քարը չհասկցաւ։ Հայն ալ չհասկցաւ։ Հայորդին,
Միթէ ան կը հասկնայ...


Կը ստորագրեմ որպէս թոյնը թափած անվնաս օձ,
Ով դեռ «հին»ով թունաւորուած է թող առաջին քարը նետէ։